Met COVID-19 als gemeenschappelijke factor is het net alsof 2021 niet zoveel verschilt van 2020. Niets is minder waar. Toegegeven, corona bleef hevige druk uitoefenen op het A.S.Z. en de zorg in het algemeen, maar onze kennis over het virus en haar risico’s is danig geëvolueerd. Ook organisatorisch vielen vorig jaar de puzzelstukjes beter in elkaar. Door op geregelde basis samen te komen, slaagde onze crisis- en coördinatiecel erin om het A.S.Z. heelhuids doorheen deze pandemie te loodsen, uiteraard enkel mits de enorme inzet van alle direct en indirect betrokken zorgverstrekkers.
Net als elk ander ziekenhuis heeft het A.S.Z. een crisis- en coördinatiecel (CCZ). Deze treedt in werking zodra het ziekenhuisnoodplan wordt afgekondigd. De cel coördineert dan de operaties (logistiek en personeel) en communiceert met het gemeentelijk, provinciaal en/ of federaal coördinatiecomité, staat in voor de contacten met de media en zorgt voor de opvang van de familie van de opgenomen getroffenen. COVID-19 was/is zo’n crisis. En wat voor één …
Zo breed mogelijk
Maandenlang kwam de CCZ dagelijks samen. Zelfs in het weekend en op feestdagen. Standaard bestond de cel uit het managementteam en vertegenwoordigers van de dienst Infectiepreventie, Intensieve Zorgen, Spoedopname en de betrokken opname afdelingen. “We kozen bewust voor een zo breed mogelijke samenstelling om enerzijds als uitgebreid te informeren, doch eveneens om de draagkracht van onze strategische en operationele beslissingen te bevorderen”, vertelt hoofdarts Steven Rimbaut. “Dat was nodig, aangezien we in 2021 enkele pittige uitdagingen het hoofd moesten bieden.” Colman heeft het dan vooral over talloze opname- of bezoekstops van het voorbije jaar.
Harde beslissingen
“Een algemeen bezoekverbod heeft een grote impact op onze patiënten en hun familie, maar de harde noot was toch vooral de opnamebeperking in november 2021”,vertelt algemeen directeur Katlyn Colman. “De beperkte beschikbare bedcapaciteit en vooral de beschikbare handen aan die bedden lieten ons geen andere keuze. Toch leek dit de juiste beslissing, die uiteindelijk door iedereen werd gedragen. De CCZ evalueerde de situatie dagelijks, we waren enorm blij dat we tijdens de eindejaarperiode bezoek konden toelaten bij onze patiënten. We vonden het enorm belangrijk dat onze patiënten en hun naasten elkaar konden ontmoeten tijdens de kerstperiode.”
Mentale veerkracht opkrikken
De issues waarmee de CCZ in 2021 geconfronteerd werd, konden niet meer verschillen van deze in 2020. “Toen zaten we vooral met de handen in het haar door een tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen”, vertelt directeur Patiëntenzorg Sabine Siau. “In 2021 vonden we eindelijk de tijd om na te gaan welke grote mentale veerkracht van onze medewerkers dit had gevergd. Je moet weten dat ons personeel voortdurend werd getest op COVID-19. Nieuwe beslissingen en situaties gooiden de planning regelmatig overhoop. Volledige afdelingen werden geïsoleerd en zelfs het hele ziekenhuis werd tijdelijk gesloten. Om nog maar te zwijgen over zieke medewerkers die moesten vervangen worden. Dit vraagt wat van een mens. Zeker toen het luide applaus voor de zorgsector wegviel.” Om het A.S.Z.-personeel mentaal te ondersteunen stuurde de CCZ een team psychologen op pad. Zij boden steun en een luisterend oor, zowel individueel als in groep. Zij capteerden snel waar de obstakels lagen, waar er nood was aan meer en betere communicatie, welke teams oververmoeid waren. “Zo leerden we bijvoorbeeld dat een roulatiesysteem met bestaande teams veel beter werkt”, vult Siau aan. “In 2020 mixten we vooral medewerkers van verschillende afdelingen die elkaar niet altijd kenden en bijgevolg onvoldoende op elkaar waren ingespeeld. Daarnaast zetten we vooral in op afleiding. Er waren regelmatig kleine maar betekenisvolle acties zoals optredens en eettentjes (buiten uiteraard!) waar medewerkers eventjes hun gedachten konden verzetten en hun ervaringen met elkaar konden delen.”
Livestreams
"Alle beslissingen en nieuwe informatie vanuit de CCZ en de daaruit vloeiende werkgroepen moesten uiteraard bij de juiste mensen geraken. Daarom lanceerden het A.S.Z. heel regelmatig livestreams met meer uitleg over de cijfers, bepaalde beslissingen, de voortdurend veranderende adviezen van de overheid, maar ook met woorden van bemoediging, respect en dank voor het harde werk. De hoofdarts informeerde het artsenkorps dan weer regelmatig met covid-updates" aldus Sabine Siau.
Sterke cel = sterk ziekenhuis
"De CCZ doet uiteraard meer dan alleen COVID-19 bij de horens vatten, al was de pandemie wel een uitstekende leerschool om andere en toekomstige crisissen beter aan te pakken. Het verschil met vroeger is continuïteit. Corona heeft de muren tussen de diensten en afdelingen naar beneden gehaald. We zijn nu veel beter op elkaar ingespeeld. De manier waarop we onze ervaringen en knowhow delen maakt dat we crisissen soms in de kiem kunnen smoren" concludeert dr. Rimbaut.
